Μυστικός Ίακχος

Στα βιβλία του Ηροδότου και του Πλουτάρχου γίνεται περιγραφή περίεργων φαινομένων που συνέβησαν στην ναυμαχία της Σαλαμίνος στην οποία συγκρούσθηκαν ο Αθηναϊκός και ο Περσικός στόλος.
Η ναυμαχία θα ελάμβανε τελικά χώρα μετά την επιμονή του Θεμιστοκλέους στο Στενό μεταξύ της Σαλαμίνος και Αττικής , αντίκρυ της Ελευσίνος, όπου ήτο και το περίφημο Ιερό της πανάρχαιας Θεάς Δήμητρος. Αλλοι στρατηγοί προτιμούσαν να διεξαχθεί η ναυμαχία παρά τον πορθμό της Κορίνθου, αντίκρυ στο Ηραίον. Να πρυτάνευσαν μόνον στρατηγικοί οι λόγοι για την επιλογή του Στενού της Σαλαμίνος ή και έτεροι λόγοι που τους αγνοούμε, παρότι μας τους αποκαλύπτει εναργέστατα ο Ηρόδοτος;
Μήπως υπελόγιζε ο Θεμιστοκλής στην βοήθεια των μυστικών όπλων της Δήμητρος, αυτών που κρύβονταν με αυστηρότητα και επί ποινή θανάτου από την δημοσιότητα στα Ελευσίνια Μυστήρια ; Ιδού πως περιγράφει Ο Ηρόδοτος[Ηρόδ. 65] τα γεγονότα που διεδραματίσθησαν προ της ναυμαχίας. Ο Ξέρξης με τους επιτελείς του είναι ανεβασμένος στο παρατηρητήριο , στο όρος Αιγάλεω για να παρακολουθήσει την ναυμαχία :

« Στο Θριάσιο Πεδίο είδαν κονιορτό που ερχόταν από την Ελευσίνα, σαν να βάδιζαν 30.000 άνθρωποι. Ενώ αυτοί εθαύμαζαν για τον κονιορτό , άκουσαν μια φωνή , που έμοιαζε με εκείνη του μυστικού Ιάκχου. Ο Δημάρατος, ανίδεος των Ελευσινίων Μυστηρίων, ρώτησε τον Δικαίο(μύστη των Ελευσινίων) τι να είναι αυτό που φωνάζει κιΆ εκείνος του είπε : Δημάρατε είναι αδύνατον να μην ακολουθήσει κάποια μεγάλη βλάβη στο στράτευμα του Ξέρξη, διότι, αφού η Αττική είναι έρημη, δεν μένει αμφιβολία, ότι αυτό που φωνάζει είναι κάτι θείο . Και αν ο κονιορτός πέσει στη Σαλαμίνα , τότε θα κινδυνεύσει ο στόλος του βασιλέως » Την ίδια πληροφορία όμως δίδει και ο Πλούταρχος,[Πλούταρχ. Παράλλ. Βίοι, Θεμιστοκλής 15] του οποίου η μαρτυρία περί του Ιερού των Δελφών είναι αξιόπιστος..